Doktor Nazım Bey
Doktor Nazım Bey
Ahmet Rıza Bey, Paris’e gittikten sonra O’na iltihak edenler meyanında bilahare “İttihat ve Terakki” Cemiyeti’nin siyasi hayatında büyük bir rol oynayabilen zat Doktor Nazım Bey’di. Nazım Bey müderrisinden Hacı Hamit Efendi’nin oğludur. 1872 senesinde Selanik’te doğmuştur. İptidai tahsilini Selanik’te ikmal ettikten sonra 1889 senesinde İstanbul’a gelerek Askeri Tıbbiye Mektebi’nin idadi kısmına girmiştir. Tıbbiye Mektebi’nde ilk defa “Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti” tesis edildiği zaman Doktor Nazım Bey de mezkur cemiyet’e dehalet etmişti. Bunun üzerine Nazım Bey, İstanbul’daki Cemiyet’in naşiri, efkarı olmak üzere Paris’te tesis edilmek istenilen gazetenin tabına memur olmak üzere 1894 senesinde cemiyet tarafından Paris’e gönderilmişti. Nazım Bey, Paris’e geldikten altı ay sonra Ahmet Rıza Bey’in nezareti altında “Meşveret” Gazetesi intişara başlamıştı. Doktor Nazım Bey, o zamandan beri “Osmanlı Terakki ve İttihat” Cemiyeti’nin bazan sandıkları, bazan muhabiri sıfat ile daimi surette Cemiyet’in hizmetinde bulunmuştur.
Nazım Bey, Paris’te bulunduğu müddet zarfında fırsattan istifade ederek orada Tıp Fakültesi’ne girmiş ve 1906 senesinden tıp diplomasını almağa muvaffak olmuştur. Ondan sonra Doktor Nazım Bey, aynı senenin nihayetlerine doğru gizlice hoca kıyafetinde Selaniğ’e gelmiş oradan İzmir’e geçmiş, İzmir’de bir tütüncü dükkanı açarak Paris ve Selanik cemiyetleriyle olan irtibatını muhafaza ederek Meşrutiyet’in ilan edildiği 1908 senesine kadar İshak Hoca namı altında İzmir’de yaşamıştır. Doktor Nazım Bey’e ait olan sair hatıralarda kendi mektuplarından anlaşılacaktır.
1893 ile 1896 arasında geçen seneler hep Avrupa’ya firar eden Genç Türklerle doludur. Bunlar arasında Meşrutiyet’i müteakip Maarif Nazırı olan Emrullah Efendi, onunla beraber kaçan Refik Nevzat Bey, Mektebi Tıbbiye talebesinden iken Mizancı Murat Bey’le beraber giden Tunalı Hilmi Bey, Cemiyet’in müessislerinden olup Romanya’ya iltica eden ve Romen tabiiyetine girerek orada doktorluk yapan ve Derviş Hima’ya iltihak eden İbrahim Temo, Doktor Akil Muhtar Bey, Arap Ahmet ve Çürüksulu Ahmet Beyler ve daha bir çok münevver Türk gençleri vardı.