Girit Meselesi
Girit Meselesi
Terakki ve İttihat Cemiyeti’nin Bulgaristan’da ve Romanya’da çalışan şubelerini tanıdıktan sonar şimdi Kandiye ve Hanya şehirlerinde çalışan şubelerini de biraz tetkik etmek lazım geliyor. Burada her şeyden evvel şunu kaydetmek icap eder ki Girit’teki Türklerin çektikleri sıkıntı ve maruz bulundukları tehlikeler Bulgaristan Türklerinin çektikleri meşakkatlerden kat kat fazla idi. Onun için Hanya ve Kandiye şubelerinin Paris merkezine yazdıkları mektupların her birisi Girit Hristiyanlarının Türklere karşı yaptıkları zulümlerden dolayı şikayetler ve feryatlarla dolu idi. Bir tarafta Türklüğün ve İslâmiyetin ve diğer tarafta Yunanlılığın ve Hristiyanlığın o devirde ne derin bir taassupla biribirlerile mücadele ettikleri Hanya’dan 18 Mart 1904 tarihiyle ve Faruk imzasile Paris’e gönderilen aşağıdaki mektuptan anlaşılmaktadır:
“Nahiye Müdürü Doktor Skamenaki’nin taassubkarane bir tecavüzü. Hayna haricinde “Kumkapı” namlı mahalde her munsıfin, her vicdan sahibinin insaniyetkarane hislerini ezecek mertebede şeni’ bir tecavüze, nameşru bir tasalluta sebep oldu. Bundan yirmi beş sene evvel kendi arzusile ihtida ederek bura İslâm zadeganından birisile evlenen ve yedi çocuğa malik olan bir kadın, üç gün evvel vefat eder. Bu kadının validesi Osmanlı Hükûmetinin idaresi zamanında kendisini İslâm gösterirken inkılaptan sonra tekrar Hristiyanlık dinini kabul etmişti. Şimdi kızı vefaz edince bu kadın kızının İslâm olmayıp Hristiyan olduğunu iddia ederek bunu Nahiye Müdür Skamenaki’ye bildirir.
Nahiye Müdürü vazifesi haricinde olan bu işe müdahale ederek cenaze evine, naşın Hristiyan kabristanına defni için icap eden papaz ve sair levazımı gönderir. Bu şayia şehir içinde duyulur duyulmaz, cenazenin Hristiyan kabristanında defni icap ederse cebr-ü şiddet göstermek üzere Hristiyanların büyük bir kısmı cenazenin bulunduğu yerde toplanır.
Merhum kadının 15, 16 yaşlarındaki çocukları büyük validelerinin iddialarını şiddetle reddederek validelerinin İslâm olduğunu ve hatta hali ihtizarda iken bir kadın hoca getirilerek tekrar kelime-i şehadet getirdiğini feryat ederek söylerler. Çocukların bu vaveylaları ve feryatları üzerine galeyana gelen İslâmlar da bir tabut götürerek cenazeyi almağa kalkışırlar.
İşte bu suretle bir cenaze yüzünden çıkan ihtilaf üzerine her iki taraf hazırlıklar yapmağa başlar. Cenaze evinin kapısının bir tarafını papaz ve diğer tarafını hocalar muhafaza altına alırlar. Bu garip manzaraya masum çocukların acıklı feryatları da inzimam eder.
İşten haberdar olan jandarma kumandanlığı vaka mahalline yetişerek tahkikata girişir. Zuhur etmek üzere olan büyük bir kargaşalığın Nahiye Müdürü’nün salahiyeti haricinde müdahale etmesinin sebebiyet verdiğini anlar ve toplanmış olan ahaliyi dağıtmaya başlar. Hanya Müftülüğü ile kadı vekaletinde bulunan Mehmet Ceylani Efendilerin gösterdikleri gayret ve faaliyet neticesi olarak gece yarısından iki saat sonra cenaze İslâm mezarlığına defnedilir. Dr. Skamenaki tarafından sebebiyet verilen bu gasb-ı emevat hadisesinin Meşveret ve Şûra-yi Ümmet gazetelerinden neşrini rica ederiz.”